Gagra

Gagra (Abhazca ve Rusça: Гагра), Abhazya’da bir kent. Kafkas Dağları eteklerinde, Karadeniz'in kuzeydoğu kıyısında 5 km’lik bir alana yayılır. Gagra, yarı tropikal iklimi nedeniyle Çarlık Rusya'sı veSovyet dönemlerinde ünlü dinlenme ve sağlık merkezlerinden biriydi.

Gagra kentinin 1989 sayımına göre nüfusu 26.636 idi. Ancak burada yaşayan Gürcüler tamamen göç ettirildi ve bugünkü nüfusu kesin olarak bilinmemektedir.

Tarih [değiştir]

Gagra, Yunan koloniciler tarafından Triglite adıyla kuruldu. İlk sakinleri Yunanlılar ve Kolhardı. M.Ö. 1. yüzyılda Roma yönetimi altına girmeden önce Pontus Krallığının egemenliği altına kaldı. Roma döneminde Nitica olarak adlandırıldı. Bu dönemde Gotların ve başka istilacıların saldırılarına maruz kaldı. Roma’nın ardından Gagra’yı Bizans ele geçirdi. Cenovalı ve Venedikli tacirlerin önemlilimanlarından biri oldu. Gagra limanından kereste, bal, balmumu ve köle gönderiliyordu. Gagra adı, ilk kez İtalyan Pietro Visconti'nin 1308'de yaptığı haritada görülür. Bu harita günümüzde Venedik’te San Marcos Kütüphanesi'nde korunmaktadır.

Gagra, 16. yüzyılda Abhazya’nın diğer bölgeleriyle birlikte Osmanlı Devleti tarafından fethedildi. Osmanlı döneminde Sohumkale önemli bir liman ve askeri garnizonken, Gagra önemsiz bir yerleşme olarak kaldı. 1812 Bükreş Antlaşması gereğince, güneyde Bzıb ırmağı ağzından kuzeyde Kuban ırmağı ağzına değin uzanan Karadeniz kıyı kontrolu Osmanlı Devleti'ne bırakıldı. Bu antlaşma gereğince, Bzıb ırmağı iki devlet arasında sınır olarak kabul edildi. Bzıb ırmağı güneyinden Poti limanına değin uzanan Karadeniz kıyıları, Abhazya sahilleri de dahil Rus kontroluna verildi. Gagra ise, Rusya sınırları dışında,yani Osmanlı desteğindeki Çerkesya sınırları içinde bulunuyordu. Gagra 1830'larda Rus işgaline uğramışsa da, çevredeki halkın (Pshu), Çerkeslerin direnişi 1864 yılı Mayıs ayına değin sürdü. 1866 yılında Gagra’da sadece 336 erkek ve 280 kadın yaşıyordu. Bunların çoğu da görevli askerler ve aileleriydi. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Osmanlılar geçici olarak Gagra'yı ele geçirdiler. Ancak Rusya Gagra beldesini yeniden ele geçirdi.

Gagra yöresi, 1864'te etnik temizliğe uğradı ve yerli halkı olan Abhazlar Osmanlı imp. topraklarına gönderildi, yöre Kuban oblastının Rus "Kuban Ordusu Yönetim Bölgesi" içinde yer aldı; sürülenlerin yerine Ruslar yerleştirildi. Gagra, 1896 yılı sonrasında Kutaisi ili'ne bağlı Sohumokruguna bağlandı. Şimdi Abhazya Cumhuriyeti sınırları içindedir.

Gagra Çarlık Rusya'sı ve Sovyet döneminde önemli bir dinlence ve sağlık merkezi işlevini kazandı. Sanatoryum ve yeni oteller inşa edildi. Burada aynı zaman bir askeri üs kuruldu. 1992-1993 arasındaki savaşta Gürcü birlikleri, yenilerek Gagra'dan çekildiler.

Pitsunda

İklimi [değiştir]

Genel olarak ılık ve ılıman bir iklimi vardır. • Yıllık Sıcaklık Ortalaması – 14,6 °C (Ocak Ayı- 6,2 °C ; Ağustos Ayı- 24°C; ) • Yıllık Hava Nemi Ortalaması – 80 % • Yıllık Güneş Işığı Ortalama Saat Mıktarı- 1800 saat

Bölge bütün bir dönem boyunca Karadeniz’den gelen sıcak ve nemli havanın tesiri altında kalır. Büyük Kafkas Dağları bölgenin kuzeyini tamamen kuşatttığından dolayı kışları genelde yumuşak geçer.

Tarih [değiştir]

Adı, "Çam" – kelimesinden gelmektedir. MÖ Antik Yunan kaynaklarında "pitiunt/pitius" (Πιτυοῦντος/Πιτυοῦς) olarak adlandırılmıştır. Dil Bilimcilerin incelemelerine göre bu ağacın ismi Yunanca’ya Gürcüce'den geçmiştir. 14.-15. yüzyıllarda, Genua’lı tüccarlar şehri "petsonda/pezonda" – diye adlandırmışlardır. Pitsunda Kasabası günümüzde; doğasını korumuş, geçmişe yolculuk yaptırırcasına kalın gövdeleri ile göz kamaştıran çam ormanları ile kaplıdır...

Yazılı kaynaklarda Pitsunda kelimesini ilk kez Strabon kullanmıştır ("coğrafya"). Strabon MÖ 2. yüzyılda yaşamış Yunan coğrafyacı Artemidore Efesli‘nin bilgilerine dayanmakta olup Artemidore Efesli’ ye göre Pitsunda Şehri (Büyük Pitsunda) Helenistik çağda bulunmuştur.

Pitsunda Kolhis Krallığın en önemli öğesi idi. Burada Sanig batı gürcü (Laz-Megreller) kabileleri yaşamaktaydılar. Kolhi Krallığı Hıristiyanlığı kabul ettikten sonra Pitsunda Piskoposluk Merkezi olmuştur. Dünya da ilk kez 325 yılında Nike'de düzenlenmiş olan Hıristiyanlık Toplantısına Kolhi‘den Pitsunda Piskoposu Stratofile ile Trabzon Piskoposu Damnus katılmıştır.

Abhazya'da Gürcü Krallığı kurulduktan sonra en güçlü dönemini yaşayan Pitsunda'da ülkenin önemli öğesi Abhazya Katolikosu’nun konutudur. Birleşik Gürcistan'da Krallık, birbirleriyle savaşan prensliklere ve Beyliklere bölündükten sonra 16. yüzyılda tamamen Batı Gürcistan ile Abhazya-Odişi Bölgesi Osmanlı orduların ve Adige-Apsua (Abaza) oymaklarının sürekli akınlarına maruz kalmıştır. Bu olay Katalikosluk Konutunun Pitsunda’dan Gelati’ye taşınmasına neden olmuştur. (Katolikos Evdemon Çhetidze (1558-1578) devri). Aynı zamanda Abhazya’ya Apsua-Abazalar oymakları göç ettirilmiştir. Gürcistan’da iç karışıklıklar çıkmıştır. Birleşik Gürcistan Krallık birbirleriyle savaşan prensliklere ve Beyliklere bölündükten sonra Pitsunda sırayla Megrelya (Samegrelo) Beyliğin (Dadianlar yönetimine) sonra da Abhazya Beyliğin (Şervaşidzeler/Şaraşialar Yönetimi) sınırlarına dahil olmuştur. Bu iki beylik İmereti Beyliğin hakimiyetin altına girmiştir.

1918-21 yılları Pitsunda Demokratik Gürcistan Hakimiyetin altına gitmiştir. Yöre, 1921'den sonra egemen bir devlet birimi olarak, Gürcistan SSC ile birleşik bir biçimde SSCB'nin Transkafkasya SFSC'ne katılan Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde bırakıldı. Bolşevik Rusyatarafından Gürcistan işgal edildikten sonra Pitsunda; Gagra yöresine bağlandığı gibi Sohum (Abhazya) okrug’una (ilçe) bağlandı. 1992 yılından itibaren Abhazyadaki savaş sırasında gürcü nüfusunun tamamı göç ettirildi. Pitsunda Abhazya gibi halen Rusya tarafından işgal edilmiş bir kentsel yönetim alanıdır.

Ritsa gölü (Abhazca: Риҵа)

Abhazya Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan bir göldür.  Kafkas Dağları'nın çevrelediği gölün suyu oldukça soğuk ve berraktır. Gölün çevresinde bulunan ve yükseklikleri 2.200 metre ile 3.500 metre arasında değişen dağlarda Doğu Karadeniz göknarınınbirçok türü bulunur. Göl altı

 farklı nehirden beslenir ve bir nehir yardımıyla da sularını denize ulaştırır. Gölü ve çevresindeki doğal yaşamı korumak amacıyla 1930 yılında önlemler alınmış, 1936yılında Karadeniz kıyılarından göle ulaşımın sağlanması için yol yapılmıştır. Sovyetler Birliğidöneminde oldukça rağbet gören bir turizm merkezi olmasına karşın bugün gölün çevresindeki tüm oteller kapalıdır.

Ritsa Gölü Abhazya'ın en derin göllerinden birisidir. Önemli ölçüde alabalık çıkarılan gölde haziran - ağustos ayları arasında ortalama su sucaklığı 7.8 °C'dir. Yılda aldığı yağış miktarı 2000 - 2200 milimetre olup kışlar genelde karlı, yazlar ılık geçer. Gölün yakınlarında bugünAbhazya Cumhuriyeti Hükûmeti'ne ait olan, Sovyetler Birliği liderlerinden Josef Stalin'in de tatillerini geçirdiği bir yazlık evi vardır.